Mô hình kinh doanh là gì? Làm sao áp dụng nó trong kinh doanh nhỏ?

Chúng ta thường kinh doanh theo cách truyền thống, tức là học từ những người đi trước và học từ nhà trường. Tuy nhiên, với sự thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh với sự toàn cầu hoá đòi hỏi những người kinh doanh phải có nhiều cải tiến và đổi mới trong việc kinh doanh của mình. Nhưng sự đổi mới hiệu quả nhất trong kinh doanh không phải là cải tiến sản phẩm, mà gần đây được biết là sự thay đổi cách kiếm được lợi nhuận hay còn gọi là đổi mới mô hình kinh doanh.

Vậy mô hình kinh doanh (business model) là gì?

Các hoạt động của kinh doanh là tạo ra các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng những nhu cầu của khách hàng và mang về lợi nhuận. Mô hình kinh doanh là cách thức để chúng ta tổ chức công việc để kiếm được lợi nhuận thông qua việc đáp ứng các nhu cầu của khách hàng.

Để dễ hiểu hơn, chúng ta tìm hiểu cách kiếm tiền (mô hình kinh doanh) của một số doanh nghiệp đặc trưng như sau:

Công ty Microsoft sản xuất ra phần mềm và bán phần mềm và thu tiền. Một công ty khác là Symantec cũng sản xuất ra phần mềm (phần mềm diệt virus nổi tiếng là Norton Antivirus) thì không thu tiền bằng cách bán phần mềm mà miễn phí phần mềm nhưng thu tiền bằng việc cho thuê dữ liệu nhận dạng virus mới. Muốn diệt được virus mới lây nhiễm trên máy tính của bạn thì phải cập nhật dữ liệu mới từ Norton. Và công ty thu tiền bằng việc bán thuê bao hàng năm để người dùng có thể cập nhật dữ liệu nhận dạng virus mới. Một công ty phần mềm khác là Google, công ty này cũng làm ra phần mềm nhưng không phải để bán, cũng chẳng cho thuê mà Google lại cho người dùng sử dụng nó miễn phí. Bù lại công ty này kiếm tiền bằng việc bán quảng cáo.

Chính những cách kiếm tiền khác nhau đó với cùng một công việc giống nhau, cùng đáp ứng những nhu cầu giống nhau của khách hàng. Các cách kiếm tiền khác nhau của các công ty đó gọi là các mô hình kinh doanh.

Bằng việc đổi mới mô hình kinh doanh, các công ty có thể có cách kiếm được lợi nhuận rất lớn và đẩy các công ty đối thủ vào hoàn cảnh khốn khó.

Đó là vấn đề của các công ty lớn, các công ty khổng lồ tầm cỡ quốc tế. Thế còn các công ty nhỏ chúng ta có thể đổi mới mô hình kinh doanh để kiếm được lợi nhuận hay không?

Mình xin kể một vài câu chuyện của một thành viên diễn đàn LÀM CHA MẸ đã đổi mới mô hình kinh doanh của mình ra sao:

Một mẹ kinh doanh mỹ phẩm handmade nhưng khi mọi người cạnh tranh với nhau về giá, cộng với xu thế mọi người muốn tự làm mỹ phẩm cho mình nên mẹ này đã đổi sang kinh doanh nguyên liệu cho việc làm mỹ phẩm và hướng dẫn những người khác biết cách tự làm. Kết quả là việc kinh doanh trở nên thành công. Ít cạnh tranh và lợi nhuận thu được cao hơn.

Một mẹ khác thì thay vì bán đồ chơi, thì lại đổi mới mô hình kinh doanh của mình bằng cách cho thuê những đồ chơi đắt tiền. Việc này giúp cho nhiều trẻ em có cơ hội chơi những đồ chơi tốt mà cha mẹ lại không phải mất nhiều tiền để mua chúng.

Hay một bạn cũng tại diễn đàn LÀM CHA MẸ làm dịch vụ dạy bơi cho trẻ em, nhưng gặp lại sự cạnh tranh rất khốc liệt, mà đáng buồn thay là từ những người bạn của bạn ấy. Thấy bạn mình dạy bơi thành công, người bạn cũng tham gia, nhưng thay vì cạnh tranh bình thường thì lại tạo nick ảo để nói xấu bạn mình. Rồi sự cạnh tranh trở nên khốc liệt và bạn trẻ này đã nghĩ đến một mô hình kinh doanh khác. Thay vì dạy bơi thì bạn ấy chuyển sang thiết kế và sản xuất đồ bơi, ban đầu là trẻ em, và sau thì sx cả đồ bơi cho mẹ. Hiện tại việc kinh doanh của bạn ấy trở nên rất phát triển.

Mình tin rằng chúng ta nếu để ý và suy nghĩ thật kỹ, có thể không chỉ một vài ngày mà hàng tuần, hàng tháng thậm chí hàng năm trời để có được một mô hình kinh doanh mới hơn, tốt hơn và đặc biệt giúp chúng ta có được lợi thế chắc chắn hơn.

Vậy thay vì cạnh tranh theo kiểu truyền thống, thay vì làm sản phẩm tốt hơn, rẻ hơn... thì chúng ta có một cách thức khác đó là đổi mới mô hình kinh doanh.

Bạn nghĩ thế nào về điều này? Xin hãy cùng tham gia và chia sẻ nhé. Đặc biệt mình cũng rất muốn lắng nghe những góp ý của các bạn để đổi mới mô hình kinh doanh cho Lamchame.com.